Zawód lekarza niesie ze sobą ogromną odpowiedzialność – nie tylko etyczną, ale także prawną. Choć większość pacjentów oczekuje skutecznego leczenia i profesjonalnej opieki, rzeczywistość bywa bardziej złożona. Zdarzają się przypadki, w których pacjent dozna szkody – fizycznej lub psychicznej – w wyniku działań lub zaniechań personelu medycznego. W takich sytuacjach pojawia się pytanie: czy lekarz ponosi odpowiedzialność cywilną, a jeśli tak – w jakich warunkach pacjent może żądać odszkodowania?

Ten artykuł wyjaśnia, czym jest odpowiedzialność cywilna lekarza, jakie są jej podstawy prawne i kiedy pacjent ma realne szanse na dochodzenie roszczeń – także z pomocą profesjonalnej obsługi prawnej, np. Kancelarii Wasilewski.

Najważniejsze wnioski

• Odpowiedzialność cywilna lekarza opiera się na przepisach Kodeksu cywilnego.

• Pacjent może żądać odszkodowania, zadośćuczynienia lub renty.

• Kluczowe jest udowodnienie szkody, winy i związku przyczynowego.

• Błąd medyczny to tylko jedna z form zawinienia – odpowiedzialność może wynikać także z braku należytej staranności.

Spis treści

• Czym jest odpowiedzialność cywilna lekarza?

• Podstawy prawne roszczeń pacjenta

• Elementy niezbędne do dochodzenia odszkodowania

• Przykłady sytuacji, w których lekarz może odpowiadać cywilnie

• Zasady ustalania wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia

• Alternatywne drogi dochodzenia roszczeń

• Znaczenie pomocy prawnej w sprawach medycznych

Czym jest odpowiedzialność cywilna lekarza?

Odpowiedzialność cywilna lekarza polega na obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej pacjentowi w wyniku zawinionego działania lub zaniechania. Ma charakter majątkowy – pacjent może domagać się odszkodowania za szkodę rzeczywistą, zadośćuczynienia za krzywdę lub renty, jeśli szkoda ma trwały charakter. Odpowiedzialność ta jest niezależna od ewentualnej odpowiedzialności karnej czy zawodowej.

Podstawy prawne roszczeń pacjenta

Zasadniczą podstawą prawną roszczeń jest art. 415 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”. W przypadku relacji lekarz–pacjent możemy mieć do czynienia z:

• odpowiedzialnością deliktową (za czyn niedozwolony),

• kontraktową (np. w ramach umowy o świadczenie zdrowotne).

Często obie te podstawy mogą występować jednocześnie.

Elementy niezbędne do dochodzenia odszkodowania

Aby roszczenie pacjenta było skuteczne, musi on wykazać trzy kluczowe elementy:

1. Szkodę – np. pogorszenie stanu zdrowia, trwały uszczerbek na ciele.

2. Zawinione działanie lub zaniechanie lekarza – np. brak diagnozy mimo oczywistych objawów.

3. Związek przyczynowy – szkoda musi być wynikiem działania lekarza, nie niezależnego zdarzenia.

Bez spełnienia tych warunków sąd nie przyzna odszkodowania.

Przykłady sytuacji, w których lekarz może odpowiadać cywilnie

• Postawienie błędnej diagnozy mimo dostępnych wyników badań.

• Niewykonanie koniecznych badań diagnostycznych.

• Podanie niewłaściwego leku lub dawki.

• Zaniechanie udzielenia pomocy w sytuacji nagłej.

• Przeprowadzenie zabiegu bez ważnej zgody pacjenta.

W każdej z tych sytuacji możliwe jest dochodzenie roszczeń, jeśli pacjent doznał realnej szkody.

Zasady ustalania wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia

Odszkodowanie obejmuje wszelkie straty majątkowe – koszt leczenia, rehabilitacji, utraty dochodów. Zadośćuczynienie dotyczy natomiast cierpień fizycznych i psychicznych. Sąd ustala jego wysokość według zasad słuszności, biorąc pod uwagę m.in. stopień cierpienia, czas trwania bólu czy wpływ na życie codzienne.

W niektórych przypadkach sąd może również przyznać rentę, jeśli skutki szkody są trwałe i wpływają na zdolność do pracy.

Alternatywne drogi dochodzenia roszczeń

Poza sądem powszechnym pacjent może:

• złożyć skargę do Rzecznika Praw Pacjenta,

• skierować sprawę do wojewódzkiej komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych,

• złożyć pozew do sądu cywilnego, najlepiej przy wsparciu kancelarii prawnej jak Kancelaria Wasilewski.

Każda z tych ścieżek ma swoje ograniczenia, ale też może przynieść efekty szybciej niż proces sądowy.

Znaczenie pomocy prawnej w sprawach medycznych

Sprawy o odszkodowanie za błąd medyczny są skomplikowane – wymagają wiedzy nie tylko prawnej, ale i medycznej. Współpraca z kancelarią prawną, która specjalizuje się w prawie medycznym, może istotnie zwiększyć szansę na pozytywne rozstrzygnięcie i realne uzyskanie rekompensaty.

Podsumowanie

Odpowiedzialność cywilna lekarza to nie tylko abstrakcyjna norma prawna – to realna możliwość dla pacjentów dochodzenia swoich praw. Kluczowe jest jednak spełnienie określonych warunków: wykazanie szkody, winy i związku przyczynowego. W razie wątpliwości warto skorzystać z pomocy doświadczonej kancelarii, np. Kancelarii Wasilewski, która pomoże ocenić zasadność roszczeń i poprowadzi sprawę z należytą starannością.

Często zadawane pytania

Czy każdy błąd lekarza uprawnia do odszkodowania?
Nie – konieczne jest udowodnienie szkody, winy i związku przyczynowego.

Czy można żądać zadośćuczynienia za stres lub cierpienie psychiczne?
Tak, jeśli są one skutkiem zawinionego działania lekarza.

Kto odpowiada – lekarz czy szpital?
To zależy od formy zatrudnienia. Czasem odpowiedzialność ponosi podmiot leczniczy jako pracodawca.

Jak długo można dochodzić roszczeń?
Termin przedawnienia wynosi zazwyczaj 3 lata od momentu, gdy pacjent dowiedział się o szkodzie i osobie odpowiedzialnej.

Czy potrzebuję opinii biegłego?
W większości przypadków tak – sąd wymaga opinii eksperta, by ustalić czy doszło do błędu medycznego.